Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
teolaí
teorainn
teorannú
teorantach
teorantacht
thall
thar
thart
theas
thiar
thíos
thoir
thú
thuaidh
thuas
thuasluaite
tí
tiachóg
tiara
tiaradh
tiaráil
tiargáil
tiarna
thart could be a grammatical form of:
tart »
thart dob timpeall (ag siúl thart; thart ar an teach); críochnaithe (tá an cith, an lá sin, thart); a d'imigh tharainn (an mhí seo a chuaigh thart)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
na gáis atá san atmaisféar thart orainn agus a thugann anáil dúinn; anáil bheag ghaoithe; spéir; aeráid
feoil atá bán thart ar chréacht atá ag cneasú
ag an Mol Theas nó thart air
ag an Mol Thuaidh nó thart air
an t-aer atá thart ar an domhan
struchtúr cloch nó brící nó ábhair eile ar nós éadan tí nó taobh seomra nó fál thart ar gharraí
píosa éadaigh a chastar thart ar ghortú nó ar chneá
gléas le saighead a scaoileadh; gléas le veidhlín a sheinm; fáinne thart ar an ngrian nó ar an ngealach
an chuid de bhall éadaigh a théann thart ar an muineál
trácht, an pháirt de chos nó de bhróg a chuirtear ar an talamh; greim coise ar an talamh (bonn a ghabháil); an pháirt is íochtaraí de rud (bonn colúin, bonn triantáin); fáinne rubair thart ar roth; rian, lorg (ainmhí)
thart
caitheamh déanta ar (éadach, airgead, caite); snoite, lom (críon caite); gafa thart, imithe (an tseachtain seo caite)
cluiche, obair, etc. a chuidíonn le duine an aimsir a mheilt nó a chur thart
turas thart timpeall
rud a thochras thart ar rud eile (rópa a chasadh); lúbadh (do mhurnán a chasadh); dul thart nó cur thart (roth a chasadh); filleadh ar ais (casadh abhaile); seinm, canadh (amhrán, port, a chasadh); bualadh le (castar na daoine ar a chéile); cur i leith (ní á chasadh leat é); lúb, cor (bóthar lán de chastaí); rince (rud a chur ar casadh)
tomhas méachain cothrom le 1000 gram (thart ar 21 5 punt)
fógra a chuirtear thart go dtí roinnt daoine
ciorcal nó fáinne a dhéanamh thart ar rud
balla cré nó cloch thart ar ghort
stocaire ar cóisir etc. agus é faoi bhréagriocht le tuí; ball d'fhoireann d'aisteoirí fáin a théadh thart faoi Nollaig ag léiriú drámaí traidisiúnta
spás a bhfuil foirgnimh nó fál thart air
folach; clúid a chuirtear thart ar rud nó anuas air (clúdach leapa, clúdach litreach); clúid a chur ar rud (clúdaigh do cheann; clúdaithe le caonach)
cás síodúil a shníomhann cuid mhaith cruimheanna feithidí thart orthu féin go mbíonn siad aibí
rud a chaitear thart ar an muineál; an chuid de bhall éadaigh a théann thart ar an muineál, bóna
an ceantar thart nó in aice láimhe; muintearas, comharsanúlacht
an dá thráth den bhliain nuair is comhfhad lá agus oíche (thart ar Mhárta 21 agus Meán Fómhair 23)
stiall leathair nó éadaigh etc. a chaitear thart faoin gcoim, beilt; ceann de chúig limistéar mhóra an domhain atá rianaithe de réir teochta
reiptíl mhór chontúirteach atá le fáil thart ar aibhneacha ina lán tíortha teo
sábháil (airgead a chur tharat); doirteadh (pota ag cur thairis); síorchaint (tá sí ag cur thairsti ó mhaidin); casadh (roth, long, a chur thart); roinnt (deoch a chur thart); caitheamh, meilt (an lá a chur thart)
seoltóireacht thart; fiach, rith thart timpeall
gabháil thart, rith (cursaíocht airgid)
cnámh faoi bhun an mhuiníl thart
fithis, an cúrsa a ghabhann árthach spáis thart ar an domhan, ar an ngealach etc.
fáinní ceangail a chuirtear thart ar rostaí príosúnaigh chun nach n-éalódh sé
ceann de na cnámha cuara a thagann ón gcnámh droma thart ar dhá thaobh an bhrollaigh mar chliabh cosanta; ceann de na lataí adhmaid i gcabhail báid
dul i gciorcail; foluain thart, síománaíocht
balla cloch no sceach thart ar gharraí nó ar pháirc; gort, garraí
spaisteoireacht, siúl thart ar do shuaimhneas
casadh thart is thart, dul i gciorca(i)l, foluain
an fear a théann thart leis an mbainne
an fear a théann thart leis na litreacha
feisteas strapaí a chuirtear thart ar phus ainmhí chun nach mbéarfadh sé ar dhaoine, pusachán
casadh, teacht ar ais (filleadh abhaile, filleadh ar d'áit féin); cur ar ais (bó a fhilleadh); dúbailt éadaigh, páipéir etc.; trusáil (muinchillí a fhilleadh suas); cur thart (ar)(páipéar a fhilleadh ar rud)
casadh thart agus thart i bhfoirm rince
iascach le cuileog; faoileáil thart
ciumhais nó struchtúr thart ar rud (fráma pictiúir, fráma fuinneoige); creatlach nó cnámharlach (fráma rothair, fráma coirp)
stráice ornáideach thart ar bharr ballaí i seomra
tumadóir a chuirfeadh frog i gcuimhne duit leis an bhfeisteas a bhíonn air agus é in ann snámh thart gan dua in uisce domhain
imeacht thart le fuadar
píosa talún agus fál thart air; páirc churaíochta; barr
