Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
feamainn
fean
feanléas
feánna
feannadh
feannóg
feanntach
fear
fear-
féar
féarach
fearachas
fearacht
fearadh
féaráilte
fearaíocht
fearán
féaránach
fearann
fearannas
fearas
fearastúil
fearb
fear fir1 duine fireann fásta; rud i bhfoirm fir (fear bréige, fear sneachta); fear céile (í féin agus a fear) ► fear an bhainne an fear a théann thart leis an mbainne ► fear an phoist an fear a théann thart leis na litreacha ► fear bréige figiúr i gcruth fir a chuirtear ina sheasamh i ngort chun éanlaith a choinneáil ó bharra ► fear céile an fear atá pósta ag bean ► fear dóiteáin fear múchta dóiteáin ► fear siúil fear a bhíonn ag imeacht roimhe ó áit go háit ► fear sneachta cruth fir déanta as sneachta ► fear teanga fear a aistríonn os ard ar mhaithe le daoine nach dtuigeann an teanga i gceist ► fear tí ceann teaghlaigh; ceann searmanais
fear- réimír fireann, fearga; fearúil
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
fear atá ina cheann ar mhainistir
fear magaidh
san ionad nó ar an ócáid (ag an doras, ag an damhsa); foinse (chuala mé agat féin é); i dtuairim (tá sé ina fhear uasal acu); i seilbh (is agat is fearr é); i bpáirt le (tá comharsana maithe againn); ag freastal ar (bhí an dochtúir aici); ag tagairt do thréithe nó staid nó eolas nó scil nó mothú nó imeachtaí nó dualgas nó fiacha nó buntáiste nó am nó faill etc. (bíodh ciall agaibh; bhí saol breá againn, tá léann acu, dá mbeadh snámh aige, tá cion aici air, bhí cluiche maith againn, tá an obair le déanamh agam, bhí airgead agam air, tá tosach agat orm, dá mbeadh bliain eile againn); le haidiacht (tá sé trom agat, ba mhaith againn é); le hainm briathartha (ag ithe, ag ól, ag díol, ag caint)
airgead cothabhála a íocann fear lena bhean chéile atá scartha uaidh
miotal geal luachmhar ar féidir snas breá a chur air chun earraí agus ornáidí luachmhara a dhéanamh; boinn mhiotail nó nótaí bainc chun íoc as rudaí; saibhreas (fear airgid)
duine aitheantais (fear aithnide dom)
bean nó fear simplí, gan chéill
faoin aer (amuigh sa pháirc); gan a bheith istigh nó sa bhaile (tá fear an tí amuigh); i bhfad uait (amuigh ag bun na spéire); is faide amach (an balla amuigh); as áit, as alt (tá mo ghualainn amuigh); tagtha amach (tá na bláthanna amuigh); sa domhan (an rud is measa amuigh); gan íoc, le híoc fós (tá fiacha amuigh agam air); críochnaithe (tá an cluiche amuigh); gan oibriú (tá an talamh amuigh bán)
mír chinnteachta roimh ainmfhocal san uatha (an fear, an bhean, an áit sin; an Bhóinn; an Spáinn; bean an fheirmeora, teach an tsagairt)
fear cleas, cleasaí
fear den scoth; 'mo chroí thú!'
fear cleasa draíochta; cleasaí
fear a bhfuil clann aige; duine dár sinsear (ár n-aithreacha romhainn); seanóir (aithreacha na cathrach); sagart (an tAthair Ó Riain); Dia (an tAthair an Mac agus on Spiorad Naomh)
duine sí a mbeadh eagla ar pháistí go gcasfaí orthu san oíche é; fear bréige le héin a scanrú as gort arbhair
duine a shiúlann go deacrach; fear déirce
fear báid
do theach féin nó teach do mhuintire; aonad de thalamh ceantair, baile fearainn; tithe agus siopaí le chéile in aon áit amháin
bean a bhfuil a fear céile marbh
fear a bhfuil a bhean chéile marbh
fear nach bhfuil pósta
amhránaí fir a bhfuil guth aige nach bhfuil chomh domhain ar fad le dord
gruagaire fear; duine a bhearrann gruaig agus féasóg
fear ionaid
fear uasal atá faoi bhun iarla i gcéim
duine a bhíonn ag siúl an bhóthair, fear siúil, fánaí
deartháir nó fear gaoil; comhbhall de chumann; fear (nach sagart) atá ina bhall d'ord rialta; sagart (in oird áirithe)
buíon fear in éide a oibríonn le chéile (briogáid dóiteáin, briogáid airm)
fear gnó a dhéanann díol agus ceannach do dhaoine eile
fear óg; giolla (buachaill aimsire, buachaill siopa, buachaill bó)
saobhadh céille, mearadh, mire (buile feirge; fear buile)
an fear aimsire is airde céim i dteach mór
amhrán a rá; labhairt (fear nár chan bréag)
siúd is (go), ainneoin (cé nach gcreidim thú; cé gur láidir an fear é)
an chuid den chorp taobh thuas den mhuineál; meabhair, éirim aigne (fear a bhfuil an-cheann air); ceannaire, taoiseach (ceann teaghlaigh, ceann treora); barr (ceann tairne; ceann staighre, leapa); tús, tosach (ceann báid; chun cinn); deireadh (ceann téide); aonad (ceann amháin, dhá cheann)
compánach (céile comhraic, céile imeartha); an té atá pósta ag duine (bean chéile, fear céile)
liathróid snátha nó corda; aon rud cruinn nó teann (ceirtlín cabáiste; ceirtlín fir)
duine ainrialta; duine láidir tútach; píosa d'fhoireann fichille; fear taca
togha fir (mná)! mo sheacht mh'anam thú!
fear caol ard; cleasaí, rógaire
fear céile iníne
acht a mbraitheann gníomh áirithe air (tugadh dó é ar choinníoll nach ndíolfadh sé arís é); gealltanas (dá dtugadh sé a choinníoll dom); dílseacht d'fhocal, dúthracht (fear gan choinníoll)
fear cóiste
rud mór dá chineál (cránaí fir, cránaí cloiche, cránaí bréige)
an fhéasóg ar liopa uachtarach fir
aghaidh, éadan (cúinse a thabhairt do rud); geáitse (bíonn mórán cúinsí ar siúl aige); leithscéal, coinníoll (ar aon chúinse; ghlac sé leis gan chúinse); cleas, beart glicis (fear cúinsí é sin)
fear báire
uafásach (rudaí diaile gránna); iontach (is diail an fear é)
cur amach, caitheamh amach, scaipeadh; fearadh
pacáil nó brú ar a chéile go dlúth; dlúthú, fáscadh (fear dingthe)
an chuid nó an ceann is measa (díogha na bhfear; díogha gach síne sioc)
