SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
duine dorcha i ngné; duine den chine gorm
miotal crua ar dhath an airgid agus mianach gorm ann
clúimhín gorm nó liath a thagann ar bhia stálaithe; caonach liath, snas liath
bláthanna a bhfuil milleanna gorma orthu, búnna muc
dearg agus gorm measctha le chéile in aon dath amháin
lí nó cosúlacht ruda nuair a bhíonn solas air (dath dearg, dath buí, dath gorm, dath glas); dealramh (dath na fírinne); dada, faic (níl a dhath, aon dath, fágtha)
dath gorm a chur nó a theacht ar rud
briathar aitheantais nó aicmithe (is é féin atá ann; ní hé Brian é; dá mba mise thú; ní hionann iad; ní gorm atá sé; an cnoc is airde is é is fuaire; ní liomsa é; is amárach a thiocfaidh sé; ní go réidh a scar sé leis; ó d'imigh tú is ea a tharlaigh sé; ní den dream sin mé; an gloine é? is ea)
éan beag a bhfuil cineálacha éagsúla de ann, mar atá, meantán dubh, gorm, lathaí, léana etc.
dath gorm a dhéantar as bileoga planda den ainm céanna