Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
saoithiúlacht
saol
saolach
saolta
saoltacht
saolú
saonta
saor
saoradh
saoráid
saoráideach
saorálach
saoránach
saorchead
saorchonradh
saorga
saorphort
saor-reic
saorstát
saorthaisteal
saorthoil
saorthuras
saothar
saor1 fir1 ceardaí (saor cloiche); siúinéir (saor adhmaid, loinge)
saor2 aid1 neamhspleách; gan cheangal, gan bhac (am saor; scaoileadh saor é); neamhchiontach (saor ar choir, ó locht); gan oibleagáid (saor ó chíos, ó phionós); sábháilte (saor ó bhaol); in aisce (saor ar an bpost); gan a bheith daor nó costasach ► fir1 saorfhear
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
ceangal docht, oibleagáid; gealltanas scríofa ar iasacht airgid a aisíoc mar aon le hús; airgead le príosúnach a shaoradh go sealadach go dtí go gcuirtear triail air
duine nach bhfuil saor, atá ina sclábhaí; duine atá daortha nó ciontaithe
gan a bheith saor; crua; costasach (ba dhaor an turas orm é); costasach in airgead (earraí daora); ciontach (fuarthas daor é)
saoradh ó thógáil galair trí fhrídíní galair a dhíothú
teacht saor as guais éigin; imeacht gan fhios, teitheadh, sleamhnú leat
sciobtha, mear, tapa; saor, furasta, pras
sláintiúil; slán, saor ó ghalar nó ó locht; go maith don tsláinte (bia folláin); maith an bhail (b'fholláin duit nach bhfaca sé thú)
saoradh ó ghuais nó ó chruachás; slánú (fuascailt an chine dhaonna); réiteach (ceiste)
tógáil nó fáil (ghlac sé mo thoise; bronntanas a ghlacadh; glacadh isteach sa rang iad); a thógáil ort féin (freagracht a ghlacadh; laethanta saoire a ghlacadh); tógáil, aireachtáil (fearg, misneach, a ghlacadh); faomhadh (glacaim le d'fhocal); cur suas le (ní ghlacfainn leis sin uaidh); a theacht ar, gabháil (ghlac dúil sa bhia é)
áit; suíomh (ionad saoire); láthair (ionad tí); post, céim (ionad ard sa saol)
leath de lá saor ó obair
ceadú, lamháil (lig dó é a dhéanamh); scaoileadh saor (lig abhaile mé); scaoileadh amach (fuil a ligean); cur ar cíos (teach a ligean); brú nó séideadh amach (anáil a ligean; fead, osna, a ligean); scóip, saoirse, cead corraí (ligean i dtéad, i roth); tógáil, glacadh (do scíth a ligean)
gan a bheith ciontach, saor ó mhilleán
saor, gan a bheith daor ná costasach
saoradh ó bhaol etc.; caomhnú, cosaint ó dhochar; barra nó torthaí a bhaint agus a chur ó bhaol; cur thart le húsáid ar ball (airgead a shábháil)
saor ó bhaol, as contúirt; curtha i leataobh
lá sosa, lá féile (Domhnach agus lá saoire); tréimhse shosa ó obair (ar mo laethanta saoire); chomh saor is atá rud
neamhspleáchas (saoirse na tíre); cead do chinn (saoirse an duine); pribhléid, gradam (saoirse na cathrach); bail an ruda atá saor nó neamhchostasach
a dhéanamh saor; scaoileadh saor, fuascailt; deimhniú
taisteal saor in aisce
oscailt, bogadh (snaidhm a scaoileadh; téad a scaoileadh); ligean le (príosúnach a scaoileadh saor; scaoil den iall é); scor, scaipeadh (scaoil an tionól); cealú, deireadh a chur le (pósadh, conradh, a scaoileadh); maolú, fuascailt (brón a scaoileadh); foilsiú (rún a scaoileadh); lámhach (gunna a scaoileadh, duine a scaoileadh le gunna)
spás (tabhair scóip dó); réim (scóip leabhair); fuadar (scóip chun oibre); áthas ceart, éirí croí (scóip i gcomhair na saoire)
adhmadóir, saor adhmaid
bail an ruda atá slán nó iomlán nó saor
sláintiúil, folláin; sábháilte (slán abhaile); iomlán (punt slán); gan mháchail; saor (slán ar gach costas)
saoradh, sábháil ó chontúirt; cúnamh, fuascailt
áit naofa; dídean, áit a bhfuil duine saor ó lucht a thóra; limistéar cosanta le haghaidh éanlaithe is ainmhithe; coimirce, sciath chosanta (bheith faoi thearmann duine)
tarrtháil, saoradh; idirghabháil, eadráin
fearas, gléas, feisteas (trealamh tí, cogaidh; trealamh saoir, mairnéalaigh)
duine a thugann turas ar áit chun saoire, cuairteoir
cineál de veilbhit ach é níos saoire
