DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
maireachtáil (an Té a bhí agus atá agus a bheas go brách); focal a úsáidtear chun cáilíocht, bail nó staid a lua le duine nó rud (bhí aimsir bhreá ann; tá sé go maith; dá mbeadh am agam; conas tá sé?; ní bhíodh sé ag obair; beidh sé ag súil leat; ní raibh sé ach bliain d'aois)
an rud atá luaite (mar an gcéanna)
an fireann nó an baineann i measc daoine agus ainmhithe; aon ghníomhaíocht nó aon cháilíocht a luaitear leis sin
liosta aibítreach d'ainmneacha agus d'ábhair atá luaite i leabhar
tagairt do rud nó trácht air (luaigh sé liom é; rud a lua)
gluaiseacht; luadar, gníomhaíocht
lua déanta air; geallta le pósadh
ní éigin gan a ainm a lua (an rud sin a cheannaigh tú); cúrsa, scéal (an rud a tharla, atá le rá agam); gníomh, beart (an rud a rinne sé); créatúr beo (tá rud beag aici; an rud óg; nach é an rud salach é); acmhainn, sochar (tá rud aige sin; fuair sé rud maith orthu); ní a iarrtar (déan rud ar d'athair); imní, brón (ná bíodh rud ort faoi)
ag tagairt do rud atá luaite cheana; ar leith nó tamall as bealach (ná habair sin; sin mar a bhíonn; ina dhiaidh sin; é sin, an duine sin); ag tagairt d'am áirithe atá thart (roimhe sin, as sin amach); i gcomparáid (níl sé chomh daor sin)
insint, lua; ainmniú, baisteadh (sloinneadh ó Bhriain iad)
rud a lua nó labhairt air (tagairt do rud le duine); luaiteachas (téarmaí tagartha)
(le briathar) den mhodh a luann rud mar fhíric agus ní mar a shamhlaítear don chainteoir nó mar ba mhaith leis a bheadh
luaite níos faide suas nó roimhe seo
uachtú; ordú (mar a thiomnaigh Dia dúinn); cur faoi choimirce (tiomnaím m'anam do Dhia); lua, ainmniú (séipéal a thiomnú; leabhar a thiomnú do dhuine); ligean ar iontaoibh