DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
tor síorghlas agus caora corcra air as a ndéantar ola aitil
ábhar tine nó teasa ar nós gual nó móin nó ola nó gás
cineál ola agus boladh láidir uaithi a úsáidtear i gcógais agus i millíní leamhan
a bhaineann le cineál aigéid a fhaightear in ola ghuail agus a úsáidtear mar dhíghalrán (aigéad carbólach)
déileálaí i gcoinnle, ola, péint agus mar sin de
inneall ina n-adhntar ola le teas a ghintear de bharr brú (seachas le haithinne)
gléas ceoil cruinn atá folamh istigh ann agus é déanta mar a bheadh fráma agus craiceann sínte teann air agus a bhuailtear le bataí; aon ní atá ar dhéanamh druma (druma coscáin; druma ola)
meascán bainniúil d'ola agus d'uisce
crann mór síorghlas Astrálach a bhfuil ardmheas air mar gheall ar a chuid ola, guma agus adhmaid
gairmneach, scairteach (glaoigh ar Sheán; ghlaoigh sé deoch); glao (glaoch ola, glaoch na mara)
clúdach urláir mín a dhéantar as siúit, ola rois agus púdar coirc
anlann déanta as buíocáin uibheacha agus ola agus fínéagar etc., le haghaidh sailéid nó feola nó éisc
bia bog buí cosúil le him a dhéantar as ola phlandúil
ola a chur ar nó faoi rud
lán d'ola, ar chuma na hola
ola mhór, ola a bhaintear as peitriliam agus a úsáidtear i dtéitheoirí, etc.
ola mhín a úsáidtear mar bhreosla i ngluaisteáin, in eitleáin etc., agus a fhaightear as peitriliam
meascán d'olaí mianracha a fhaightear faoi thalamh trí thoibreacha ola a thochailt
beathaithe, trom le feoil; téagartha, tathagach (éadach ramhar, muineál ramhar); dlúth, tiubh (bainne, ola, ramhar); lán (súil ramhar); dúr, maolaigeanta (duine atá ramhar sa cheann)
searmanas siombalach creidimh, go mór mór ceann de sheacht ndeasghnáth na Críostaíochta, ar nós baiste, aithrí, ola dhéanach etc.
iasc mion a phacáiltear leasaithe in ola i gcannaí stáin
deannach, cré, láib, ola, gréisc, nó smál ar bith eile a thruaillíonn rud i gcaoi gur gá é a ghlanadh; (le caint, smaointe etc.) gáirsiúlacht; (le talamh) fiaile; ceobhrán, brádán (salachar báistí)
áit a ndéantar íonghlanadh (ar ola, ar shiúcra etc.)
sceall tanaí; (iol ) prátaí gearrtha ina sceallaí fada agus bruite ar ola
long a iompraíonn ola nó leachtanna eile ina mbulc
ramhar, dlúth (éadach tiubh; gruaig, ola, thiubh); trom (ag cur, ag lámhach, go tiubh); mear, tapa (labhairt go tiubh)
foinse uisce nó ola etc., a scairdeann aníos as an talamh; poll a dhéantar sa talamh chun breith ar an uisce etc. sin
ó thaobh taobh, ó cheann ceann (ag gabháil trí Thrá Lí; dul tríd an liosta); polladh, réabadh (chuaigh an chaint trí mo chroí; ag teacht aníos tríd an talamh); ar fud (ag siúl tríd an aonach; tá an teach trí thine); measctha le (cuir ola tríd); ar feadh (tríd an oíche, tríd an stoirm ar fad); mar gheall ar (trí dhearmad a tharla sé)
ola éisc; brat olúil salach
ola a fhaightear as roisín agus a úsáidtear i bpéint agus i vearnais
péint nach le hola ach le huisce a chaolaítear í; péintéireacht lena leithéid
árthach, coimeádan, dabhach (umar baiste; umar ola)
ola choisricthe a chur ar dhuine, smearadh
ola, saill; sú (úsc giúise)