Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
nóin
nóinín
nóisean
noitmig
Nollaig
norm
normálta
nós
nósmhar
nósúil
nóta
nótáil
nótáilte
nua
nua-aimseartha
nua-aois
nuabhainte
nuabheirthe
nuachar
nuacht
nuachtán
nuachtóir
nuadhéanta
nós fir1 gnás; béas; bealach, slí (nósanna na tíre, na háite) ► ar aon nós ar aon chor, ar aon chuma, cibé ar bith ► ar nós ar chuma, cosúil le (ar nós an ainmhí)
RELATED MATCHES
IN AN FOCLÓIR BEAG
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
súgradh ar nós an pháiste, crostacht
rud a líonann spás agus is féidir a láimhseáil nó a fheiceáil, etc.; stuif nó substaint fhisiciúil; an stuif a ndéantar rud as, ar nós olann, cailc, cré, etc.; an rud atá i gceist nó faoi thrácht (ábhar na cainte); cúis (ábhar gáire); cúrsa (tá sé ag imeacht ar a ábhar féin); suim áirithe (ábhar airgid); sileadh i gcneá, angadh; duine a bhfuil tréith nó aidhm ar leith aige (ábhar dea-dhuine, ábhar sagairt); pas, beagán (tá sé ábhar daor)
ceann den dá rud chrua cosúil le cnámh a fhásann ar cheann ainmhithe áirithe (ar nós eallach, fianna etc.); cuach óil; gob (diallaite, ancaire, etc.); gléas ceoil gaoithe (a bhíodh déanta as adharc uair amháin, ach gur gléas miotail atá inniu ann); gléas rabhaidh (i bhfeithicil)
focal a chuirtear le hainmfhocal chun ciall bhreise a chur leis, ar nós arán donn
ar nós an ainmhí gan cumas réasúin; (le duine) tútach, garbh
ar nós an aingil
substaint, ar nós sóid loiscneach nó potais, atá i gcontráil cheimiceach le haigéad agus neodraíonn siad a chéile nuair a mheasctar iad
siúnta idir dhá chuid de rud (ar nós glúin, rúitín, ailt na méire, etc.); dual (in adhmad); airteagal (i gconradh); aiste scríbhneoireachta; an agus na sa Ghaeilge
ar nós an amaitéaraigh, gan slacht gan chrích
ainmhí (ar nós frog nó rón) a dtig leis maireachtáil ar uisce agus ar talamh
cosúil le hamfaibiach nó ar aon nós leis
duine atá i ndaorghreim ag drochnós (ar nós caitheamh drugaí, etc.)
duine a cheaptar chun an soiscéal a theagasc (ar nós an dáréag a bhí ag Críost)
duine a stiúrann cúram éigin ar nós siopa nó monarcha nó club
struchtúr cloch nó brící nó ábhair eile ar nós éadan tí nó taobh seomra nó fál thart ar gharraí
rud a dhéanann duine go minic, cleachtadh, nós; iompar, múineadh
cluiche cártaí ar nós fuist idir cheathrar páirtithe
deoch láidir ar nós fuisce nó branda
meall a bhfásann bláth as ar nós tiúilip nó lile nó lus an chromchinn
ball éadaigh ar nós léine a chaitheann bean ar a cabhail
cineál d'fhungas a mbíonn an pór ann ar nós púdar a sceitheann nuair a bhíonn sé aibí
ábhar tine nó teasa ar nós gual nó móin nó ola nó gás
furasta a bhriseadh ar nós briosca; tirim crua (sneachta briosc); beoga (glór briosc); réidh; réchúiseach
ar nós an chabaire
gléas ar nós bosca beag chun pictiúir a thógáil
fíor chearnach agus sé aghaidh chearnacha uirthi ar nós dísle; uimhir méadaithe fúithi féin faoi dhó, mar shampla, ciúb an 2 = 2 x 2 x 2 = 8
taithí, gnáthú (an cheird a chleacht sé); nós, gnás (cleachtadh a dhéanamh de rud; tá sé as cleachtadh air)
nós imeachta
planda colgach ar nós an leadáin
uirlis ar nós druma nó ciombal a bhuailtear ar bhuille le ceol
cnap nó diosca beag chun baill éadaigh a dhúnadh; cnap beag a chuireann rud éigin ag obair nuair a bhrúitear é (ar nós cnaipí i mbosca ceoil nó ar chlóscríobhán)
cuid den iomlán, ar nós leath (1 2 ) nó ceathrú (1 4 )
comhrac ar nós madraí, coraíocht
ar aon nós, ar aon chuma
ar nós an Chríostaí, a bhaineann leis an gCríostaíocht
an ball cuasach sa chorp a oibríonn ar nós pumpa chun an fhuil a chur ag rith trí na cuislí; lár nó meán ruda ar bith (croí na ceiste); aigne, meon (croí bog; croí éadrom, croí na féile); spiorad, misneach (níl croí circe aige); grá (mo chroí thú!)
ar nós cloiche nó iarainn, gan a bheith bog; deacair, doiligh (ceist chrua); dian (rás crua); dlúth (snaidhm chrua); láidir (buille crua); anacair, anróiteach (saol crua, aimsir chrua); dúr (croí crua); cruinn, gortach (crua faoi airgead); doscúch, righin (gasúr caol crua)
éadaí ar nós cóta is treabhsar, nó seaicéad is sciorta, a chaitear le chéile; gléas, fearas (culaith capaill, culaith loinge, culaith céachta)
mar an daoi, ar nós an daoi
a bhaineann le daoine; ar nós an duine
ceann de na spící géara a fhásann ar ainmhithe ar nós na gráinneoige; bior nó spíon (mar a bhíonn ar dhris); biorán, pionna; bróiste
gníomh nó sraith de ghníomhartha foirmiúla de réir nóis nó dlí, go háirithe i gcúrsaí creidimh; searmanas
ainmhí (ar nós frog nó crogall) a dtig leis maireachtáil in uisce agus ar talamh
leacht le hól (uaireanta deochanna meisciúla seachas deochanna boga ar nós líomanáid); leacht níocháin nó datha
ar nós an diabhail
caitheamh, teilgean, scaoileadh (ar nós piléar nó saighead)
ar nós dragain; fíochmhar, allta
stumpa, bunrúta; duine nó rud atá ina stumpa; rud gearr sciota, ar nós píopa cosghearr cailce; scrogall (fiosrachta)
déanta as eabhar, de mhianach nó ar nós an eabhair
eolas a fhaightear as géarstaidéar agus tástáil, agus é faoi réir prionsabal ginearálta; rannóg nó brainse den eolas sin ar nós bitheolaíocht, ceimic etc.
