Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
diúracán
diurnú
dlaoi
dlaoitheach
dleacht
dleachtanas
dleathach
dlí
dlínse
dlíodóir
dlisteanach
dlite
dliteanas
dlíthairgthe
dlíthiúil
dlúfar
dlúite
dlúithe
dlús
dlúsúil
dlúth
dlúth-
dlúthú
dlí could be a grammatical form of:
dligh »
dlí1 fir4 prionsabal daingean (dlí an nádúir, dlí Dé); cód rialacha le tír a rialú (cuid acu ón bparlaimint agus cuid eile bunaithe ar chleachtas); caingean, cúis (dul chun dlí le duine); prionsabal eolaíochta (dlíthe na ceimice); gnáthnós imeachta nó iompair (dlí an mhargaidh)
dlí2 fir4 bheith i dteideal, tuilleamh (dlíonn sé onóir; an méid atá dlite duit); bheith de dhualgas ort (dlímid Dia a ghuí)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
comhairleoir dlí, cunsailéir
iarratas ar athéisteacht i gcúis dlí
dlí a ritheann parlaimint tíre (acht parlaiminte); conradh; coinníoll (ar acht go)
acht a rith, cur i bhfeidhm mar dhlí
cúis dlí; agairt
staid áite nó tíre ina bhfuil daoine imithe ó smacht dlí
glaoch ar ais (ar ionadaí etc.); cealú (dlí)
comhairleoir dlí, duine a ghníomhaíonn i gcúirt, agus taobh amuigh de, do dhuine i gcúis dlí
oifigeach faoi shirriam arb é a chúram páipéir dhlí a sheirbheáil i gcásanna áirithe agus earraí a thógáil i leith fiach gan íoc
dréacht de dhlí nó d'acht parlaiminte
suíochán fada adhmaid; bord oibre (binse siúinéara); suíochán breithimh i gcúirt dlí; bruach (móna); seilf (chloiche)
duine i gceannas i gcúirt dlí a éisteann an cás agus a thugann an bhreith
codanna beaga a dhéanamh de (adhmad a bhriseadh); díobháil a dhéanamh de (do shláinte a bhriseadh); sárú (dlí a bhriseadh); cur as feidhm (duine a bhriseadh as a phost); ceansú, míniú (capall a bhriseadh); sóinseáil (airgead a bhriseadh); dul in olcas (an aimsir ag briseadh); cosc (balla ag briseadh na gaoithe); brúchtadh (bhris an gol uirthi); athrú go hinmheánach (bainne ag briseadh); cloí (briseadh na Bóinne); breacadh (briseadh an lae)
dlí bunaidh tíre
cúis le plé (go háirithe i gcúirt dlí)
cúis (cás dlí, cúirte); drochdhóigh (sa chás ina bhfuil sé); scéal (is bocht an cás é); ábhar imní (ní hé sin is cás liom; i gcás idir dhá chomhairle)
milleánú (ag ciontú a chomharsan); a fháil ciontach (ciontaíodh sa choir é); sárú dlí nó rialach
córas litreacha, uimhreacha nó siombailí eile chun teachtaireachtaí a thabhairt; córas dlíthe nó rialacha
scríobh i gcód; dlíthe nó rialacha a chnuasach
ceart dlí atá ag duine amháin cóipeanna de shaothar bunúsach a fhoilsiú, a chlóbhualadh nó a dhíol
drochghníomh in aghaidh an dlí, cion; dochar, díobháil (duine gan choir)
deireadh a chur le pósadh de réir dlí
duine a chosnaíonn; (le cúirt dlí) duine ar a chosaint
cruinniú idir breitheamh agus lucht dlí leis an dlí a riar; teach cúirte; pálás rí nó banríona (cúirt ríoga); mainéar, teach mór; spás atá iata isteach ag foirgnimh (cúirt caisleáin); réileán imeartha (cúirt leadóige)
réasún, fáth (cúis ghearáin, cúis gháire; tú féin is cúis leis); cás dlí (daoradh sa chúis é); gluaiseacht a bhfuil aidhm nó cuspóir speisialta leis (cúis na teanga); gnó (ní dhéanfaidh sin cúis)
cúis a chur i leith duine nó an dlí a chur air
an t-oifigeach i mbun an chúisimh i gcúirt dlí
socrú, margadh; comhaontú dlí
comhairleoir dlí
éigse, lucht léinn; ranna ollscoile a mbeadh ceangal ginearálta eatarthu (Dámh na nEalaíon, Dámh an Dlí)
gníomh nó sraith de ghníomhartha foirmiúla de réir nóis nó dlí, go háirithe i gcúrsaí creidimh; searmanas
de réir dlí, ag teacht le dlí; ceart, cóir; bailí
cumhacht nó údarás dlí; an limistéar a ritheann údarás breithimh nó cúirte, etc. ann
duine a chleachtann an dlí mar shlí bheatha, aturnae nó abhcóide
dleathach; ceart nó cóir de réir dlí (pósadh dlisteanach); dílis (bheith dlisteanach do dhuine)
a bhaineann le dlí, bunaithe ar dhlí, dleathach (argóint dhlíthiúil); tugtha do dhul chun dlí
marú duine go neamhthoiliúil in aghaidh an dlí
cur taobh amuigh den dlí
úsáid, seirbhís; gnó, diúité, obair (tá sé in aois feidhme); éifeacht (an dlí a chur i bhfeidhm); iarracht (feidhm a thabhairt ar rud); gaisce, aicsean (fear feidhme); gá, riachtanas (an rud atá d'fheidhm ort, níl feidhm dom a rá)
dlíthe dúchais na hÉireann anallód
dlí a dhéanann údarás áitiúil
ceann de na socruithe a leagtar síos i reacht dlí
freagra a thabhairt; réiteach (dhá rud ag freagairt dá chéile); géilleadh (capall ag freagairt do spoir); comhlíonadh (dlí a fhreagairt)
coiste a thugann breithiúnas ar chás i gcúirt dlí
cúiseamh, cúis dlí a thabhairt chun cúirte
rian méire (a úsáidtear i gcúis dlí mar fhianaise)
in aghaidh an dlí
rud beannaithe; coróin; leabhar, móid shollúnta (mar a thugtar i gcúirt dlí); mallacht, eascaine (mionnaí móra)
an saol máguaird seachas mar atá déanta ag an duine (ar nós plandaí, ainmhithe, aibhneacha, cnoic etc.); buntréithe duine (an nádúr daonna) nó ruda (tá nádúr gainimh sa talamh sin); bá, cineáltas (lán de nádúr); an domhan saolta (dlíthe an nádúir; os cionn nádúir)
in aghaidh an dlí; neamhdhlíthiúil
